Aktualności
Dzień Czystego Powietrza
14 listopada obchodzimy w Polsce Dzień Czystego Powietrza, ustanowiony kilkanaście lat temu przez działającą m.in. na rzecz jakości powietrza Fundację Arka z Bielska-Białej. W roku 2019 po raz pierwszy obchodziliśmy też pierwszy Europejski Dzień Czystego Powietrza zainicjowany przez Europejskie Stowarzyszenie Nauki Społecznościowej (ECSA) oraz grupę roboczą „Nauka społecznościowa dla czystego powietrza” działającą w Holandii.
Jakość powietrza przekłada się w znacznym stopniu na zdrowie ludzi i stan poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego. Zanieczyszczenia powietrza nie są problemem lokalnym to problem globalny.
Jednym z naturalnych wskaźników wykorzystywanym w monitoringu powietrza są porosty.
Porosty to fascynująca współpraca dwóch grup organizmów – grzybów i glonów.
Każdy z partnerów ma specyficzne umiejętności, dzięki takiej kombinacji porost może zasiedlić nawet najbardziej nieprzyjazne miejsca (nagie skały, pionowe ściany budynków, drzewa, wydmy, płoty czy kamienie w górskim potoku).
Grzyb to ruszt porostu, który „mocuje” go na podłożu. Jego funkcją jest dostarczenie wody i soli mineralnych potrzebnych partnerowi, czyli glonowi. Glony mają specjalne aparaty, dzięki którym potrafią zamieniać energię światła słonecznego na pokarm (w procesie fotosyntezy) i dzielą się nią z grzybem.
Każdy pracuje więc na wspólny sukces.
Porosty potrafią pobierać różne składniki prosto z powietrza. Są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia, szczególnie na dwutlenek siarki SO2, który hamuje ich rozwój.
Kształt i wielkość porostów zależą od ilości zanieczyszczeń zawartych w powietrzu. W miejscach gdzie zaniszyszczenia są bardzo duże występuje tzw. pustynia porostowa - porostów tam po prostu nie ma. Przy dużym stopniu zanieczyszczeniu występują porosty skorupiaste (proszkowate). Jeśli powietrze jest trochę czystsze możemy zaobserwować porosty o plesze listkowatej przylegające do pnia. Tam gdzie powietrze jest czystsze zauważamy, że porosty są coraz większe, coraz bardziej rozgałęzione i „puszyste” – to porosty krzaczkowate. Na obszarach z czystym powietrzem plecha ma często postać długich sztywnych nitek lub frędzelków. Porosty niezależnie od kształtu mogą mieć bardzo różne kolory – zielone, szare, żółte, pomarańczowe, czerwone, różowe, brązowe i czarne.
Przyjrzyjmy się porostom na pniach drzew rosnących w okolicy a zobaczymy w jakim środowisku żyjemy.
W dzisiejszych czasach wszyscy odpowiadamy za stan powietrza. Każdy z nas codziennie podejmuje wybory, które przekładają się na jakość powietrza w naszej okolicy, a często również na stan powietrza, którym oddychają ludzie na drugim końcu świata.
Dbajmy o powietrze.