Mniszek – roślina wielu zastosowań

Mniszek lekarski jest bardzo pospolitą byliną z rodziny astrowatych –możemy go spotkać praktycznie wszędzie: na łąkach, przy drogach i oczywiście w naszych ogrodach. Bardzo często jest traktowany jako uciążliwy chwast, którego w żaden sposób nie możemy się pozbyć z naszego trawnika.

Mniszek (Taraxacum) jest często błędnie nazywany mleczem. Istnieje bowiem całkiem odrębny rodzaj roślin o nazwie mlecz (Sonchus).

Rośliny te rosną na siedliskach ruderalnych, tj. zmienionych przez człowieka, na łąkach i murawach, w uprawach i widnych lasach, na poboczach dróg, nasypach kolejowych a nawet wysypiskach.

Są roślinami światłolubnymi i azotolubnymi. Roślinom tym sprzyjają susze w okresie wiosenno-letnim, które przyczyniają się do masowego kwitnienia mniszka.

Wczesną wiosną mniszek wytwarza rozetę długich bezogonkowych liści o wciętych brzegach oraz żółte kwiaty zebrane w koszyczki, owocem jest tzw. niełupka zaopatrzona w "aparat lotniczy", czyli dobrze nam znane puchate kule. Cała roślina wytwarza mlecznobiały sok.

Mimo, że mniszek uznawany jest powszechnie za trudny do pozbycia się chwast, posiada wiele cennych i często bardzo niedocenianych zastosowań. Przede wszystkim jest rośliną leczniczą. Surowcem zielarskim są korzenie, ziele, liście i kwiatostany. Zawierają one trójterpeny, gorycze, fitosterole, pektynę, inulinę, żywice, kwasy organiczne, garbniki, prowitaminę A, witaminę C, nieco witaminy E i sole mineralne. Mniszek lekarski to skarbnica wartościowych składników, które maja szereg zbawiennych zalet dla naszego organizmu.

Wśród najbardziej znanych zaliczamy miedzy innymi: wspomaganie leczenia infekcji dróg moczowych, działanie moczopędne, wzmacnianie układu odpornościowego, oczyszczanie organizmu z toksyn, wspomaganie układu oddechowego podczas infekcji, działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.

Liście i korzenie mniszka nadają się do spożycia zarówno surowe, jak i gotowane. Z liści można przyrządzać sałatkę wiosenną. Z płatków kwiatowych mniszka z dodatkiem cytryny i cukru uzyskuje się wino kwiatowe o charakterystycznym miodowo-ziołowym bukiecie. Z różnych części rośliny można przygotować również herbatkę ziołową. Wywar z gotowanych kwiatów mniszka po dodaniu dużej ilości cukru zamienia się w syrop o konsystencji i smaku zbliżonym do miodu, tzw. miodek majowy.

Mniszek lekarski jest również rośliną miododajną. Z nektaru zbieranego przez pszczoły z kwiatów mniszka pospolitego powstaje miód mniszkowy. Świeża roślina stanowi wartościowe pożywienie dla zwierząt hodowlanych. Szczególnie chętnie mniszek zjadany jest przez króliki i drób.

Czy na tym koniec? Oczywiście, że nie. Mniszek lekarski jest popularną rośliną służącą do tworzenia wiosennych i letnich dekoracji oraz wyplatania wianków.

Zdmuchiwanie małych „spadochroniarzy" jest popularną zabawą dziecięcą, której zawsze  towarzyszy dużo uśmiechu i radości. Owoce mniszka symbolizujące ideę wznoszenia się i nieograniczonych możliwości wykorzystane zostały w logo portu lotniczego Kraków-Balice. Obraz mniszka jest często przedstawiany w malarstwie np. Kwiaty mniszka Stanisława Wyspiańskiego oraz na wyrobach ceramicznych i hafciarskich.

Korzystajmy z dobrodziejstw mniszka lekarskiego! Jest ich przecież tak wiele.