Nieproszona królowa trawników

Na terenie naszego kraju występuje powszechnie. Rośnie na pastwiskach, łąkach, rowach, przydrożach i niestety bardzo często na naszych przydomowych, wypielęgnowanych trawnikach, przystrzyżonych na 4 cm. Tym samym będąc dla wielu z nas utrapieniem.

Dawniej z główek kwiatowych koniczyny otrzymywano żółty barwnik.

Koniczyna należy do rodziny bobowatych. Roślina ma długą płożąca się łodygę i niewielkie trzylistkowe liście. Kwiaty wyrastają na długiej szypułce i mają kształt kulistych główek. Każda główka ma około 40-80 kwiatów motylkowych. Charakteryzują się białym lub kremowym kolorem.

Koniczyna biała nie jest wymagająca, jeśli chodzi o warunki glebowe – doskonale rośnie praktycznie w każdych warunkach. Nie lubi jedynie gleb bardzo suchych lub typowo piaskowych. Natomiast bardzo dobrze znosi zimę. Nasiona rozsiewane są przez zwierzęta (zoochoria) – po przejściu przez ich układ pokarmowy nie tracą zdolności do kiełkowania.

Koniczyna biała jest wartościową rośliną pastewną.

Koniczyna biała zakwita w końcu maja i jeśli nie jest zgryzana czy koszona, kwitnie przez całe lato. Kwiaty wydzielają bardzo intensywny i przyjemny zapach. Miejsca w których rośnie koniczyna biała charakterystycznie pachną już z daleka, nic więc dziwnego, że pszczoły chętnie korzystają z takiego pożytku. Kwitnące kwiaty koniczyny białej przyciągają głównie robotnice pszczoły miodnej i trzmiele. Nektar jest dla nich łatwo dostępny. Jeśli pogoda dopisuje i nic nie przeszkadza rodzinom pszczelim w zbiorze, z jednego hektara koniczyny białej można uzyskać do 110 kilogramów miodu.

Kwiaty można dodawać do sałatek i surówek.

Miód koniczynowy jest dość rzadką odmianą miodu – jest jasnożółty, aromatyczny, delikatny i łagodny w smaku, zawiera też sporo mniej wody niż inne gatunki miodu, dzięki czemu jest dość gęsty. Jednakże sam miód koniczynowy jest produkowany i sprzedawany dość rzadko. Najczęściej nektar z koniczyny białej służy jako składnik do wytwarzania miodu wielokwiatowego.

Co istotne, koniczyna biała to znany i stosowany od lat środek leczniczy. W starożytności nie była jeszcze wykorzystywana jako roślina lecznicza. Dopiero w XVI wieku była już powszechnie znana i zalecana w chorobach kobiecych, przeziębieniowych i jako środek przeciwreumatyczny. Stosowano ją również do otrzymywania namiastek herbaty naturalnej.

fot. Anna Jakimiuk

Surowcem leczniczym jest kwiat i ziele koniczyny. Zawiera m.in. glikozydy, garbniki, olejek eteryczny, kwasy organiczne, cukry, śluzy, linomarynę, sole mineralne, witaminy: A, C, E, PP. Kwiat jest stosowany jako składnik ziołowych mieszanek przeciwreumatycznych i przeciwartretycznych. Wyciągi z ziela działają przeciwbiegunkowo. Napar z koniczyny jest stosowany przy bólach żołądka oraz stanach zapalnych układu oddechowego, nerek i wątroby. Nalewki wzmacniają naczynia krwionośne oraz działają moczopędnie.