Postacie dorosłe można obserwować w naszym kraju od początku czerwca (wyjątkowo już pod koniec maja) do drugiej dekady lipca. Jest gatunkiem jednopokoleniowym. Co interesujące imagines unikają słońca i zwykle spotykane są w miejscach zacienionych lub w półcieniu.

Osadnik wielkooki jest typowym gatunkiem leśnym preferującym jednak siedliska półotwarte (niewielkie polanki, drogi, skraje lasu). Środowiskiem życia motyla są różne typy lasów przeważnie liściastych, w których rosną rośliny pokarmowe gąsienic tj. turzyca drżączkowata lub pagórkowa, kłosownica leśna lub pierzasta.

Zapłodniona samica składa pojedynczo jaja na ww. rośliny żywicielskie, pod warunkiem, że znajdują się na otwartej przestrzeni, ale jednocześnie blisko skraju drzewostanu.

Imago pobiera pokarm z uszkodzonych pni drzew, wilgotnego podłoża, a także odchodów. Najczęściej jednak odżywia się spadzią mszyc i bardzo rzadko spotykany jest na kwiatach, np. malin i jeżyn.

Gatunek jeszcze jest stosunkowo szeroko rozpowszechniony w naszym kraju, spotykany w puszczach Polski północo-wschodniej (Białowieskiej, Knyszyńskiej, Augustowskiej, Rominckiej), Roztoczu, Pogórzu Przemyskim, Kotlinie sandomierskiej oraz Lasach Pszczyńskich. Obecnie uznawany za wygasły w zachodniej części kraju.

W prawie krajowym od 2001 r. objęty jest ścisłą ochroną gatunkową.

Wpisany został do Polskiej czerwonej księgi zwierząt i na Czerwoną listę zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce z kategorią EN. Ponadto umieszczono go na Europejskiej Czerwonej Liście Motyli – kategoria VU, w załączniku IV dyrektywy Siedliskowej oraz załączniku II Konwencji Berneńskiej.