Warsztaty hydrologiczne

Problem suszy dotyczy niemal całej Europy, a w Polsce jest dotkliwy szczególnie. Niemal co roku słyszymy o suszy zagrażającej rolniczym plonom lub o znikających rzekach. Podobne problemy mają leśnicy, jednak ekosystemy, którymi się opiekują są znacznie bardziej cenne. Większość polskich lasów – również Puszcza Białowieska – leży na wododziałach, czyli na obszarach zasilanych niemal wyłącznie wodą opadową. Jedynym sposobem złagodzenia stresu wodnego dla najcenniejszych ekosystemów, jest zatrzymanie wody w miejscu, gdzie spada ona z chmur.

Prawidłowe poznanie obiegu wody w przyrodzie, a szczególnie w jej podstawowej jednostce, jaką jest zlewnia rzeczna, stanowi jeden z ważniejszych problemów współczesnej hydrologii. W Lasach Państwowych służą temu eksperckie opracowania tj. Plany Gospodarowania Zasobami Wodnymi i Studia Hydrologiczne dla nadleśnictw. Opracowanie takie posiada również Puszcza Białowieska.

Po dokładnym rozpoznaniu problemów i możliwości poprawy lub odtworzenia obiegu wody należy przystąpić do działań czynnych. Dlatego BULiGL w Białymstoku, naukowcy, leśnicy, przyrodnicy, doktoranci oraz studenci leśnictwa i inżynierii środowiska uczestniczyli w warsztatach hydrologicznych, które odbyły się Puszczy Białowieskiej na terenie Nadleśnictwa Browsk w Gruszkach. Celem warsztatów było znalezienie sposobu na spowolnienie odpływu wody z obszaru wybranej zlewni elementarnej nadleśnictwa.

Uczestnicy spotkania po instruktażu terenowym przeprowadzonym przez ekspertów oraz po rozpoznaniu lokalnych warunków wodnych udali się w teren, aby wspólnie przystąpić do działania. Dokonano budowy małych przetamowań, obiektów spowalniających odpływ wody na ciekach okresowych. Do ich wykonania użyto wyłącznie naturalnych, lokalnie występujących materiałów tj. kamieni, ziemi i kawałów martwego drewna (bacznie sprawdzonego pod kątem występowania cennych gatunków), przy minimalnym użyciu narzędzi.

Zatrzymując wodę w ten sposób zakładamy, że lokalnie podniesiemy jej poziom w gruncie o kilka-kilkanaście centymetrów, co zadziała jak „glebowy zbiornik retencyjny” i w konsekwencji ograniczy wiosenny odpływ wody, utrzyma bieg wody przez całe lato, a dodatkowo - stworzy warunki do bytowania gatunków zależnych od wód np. płazów. Ważnym elementem działania jest również edukacja młodych adeptów leśnictwa, rozumianego jako ekosystemowa ochrona przyrody. Dzięki zrozumieniu zasad bilansowania zasobów wodnych w zlewniach leśnych, młodzi ludzie stają się bardziej świadomi znaczenia tematu.

Wspólnie musimy zadbać o wodę, bo ekosystemy wodne utrzymane w dobrym stanie dają wiele mierzalnych korzyści społeczeństwu i przede wszystkim przyrodzie.