Wiosną zachwycają kwiatami, jesienią owocami

Pigwowiec to nie tylko krzew ozdobny, ale także użytkowy. W Polsce uprawia się głównie jego trzy gatunki: pigwowiec okazały zwany też chińskim lub właściwym, pigwowiec japoński oraz mieszańcowy pigwowiec pośredni.

W naszych polskich ogrodach pigwowiec sadzimy coraz chętniej. Jego krzewy znakomicie nadają się do tworzenia interesujących kompozycji rabatowych. Ich głównym walorem wizualnym jest fakt, że wiosną zachwycają pięknymi kwiatami, a latem i jesienią atrakcyjnymi, aromatycznymi owocami.

Ich uprawa nie przysparza większych problemów, bowiem pigwowce nie są roślinami szczególnie wymagającymi. Są odporne na suszę i mróz. Najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych oraz na przepuszczalnych, świeżych, ale umiarkowanie żyznych glebach o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie. Nie lubią natomiast gleb zasadowych, na których chorują.

Mimo tego, że pigwowce dobrze znoszą cięcie, to lepiej zrezygnować z tego zabiegu (z wyjątkiem żywopłotów), gdyż rośliny najpiękniej kwitną na pędach kilkuletnich.

Te piękne krzewy mają wszechstronne zastosowanie. Można z nich utworzyć grupę na trawniku, posadzić wzdłuż drogi czy ogrodzenia. Wyższe odmiany nadają się na żywopłoty, niższe na skalniaki. Dobrze wyglądają w towarzystwie innych wcześnie kwitnących krzewów. Co ciekawe nadają się również na kwiat cięty, szczególnie do kompozycji o charakterze orientalnym.

Krzewy pigwowca dorastają do wysokości od 1 do 2 m. Mają rozłożysty, często prawie płożący pokrój. Pigwowce mają gęste gałęzie, u niektórych odmian pokryte kolcami. Liście są jajowate, lekko błyszczące. Największą ozdobą pigwowca są jego kwiaty – wyglądem przypominają kwiaty drzew owocowych, ale najczęściej są od nich większe i mają intensywne kolory – pomarańczowe, różowe, czerwone.

Pigwowce kwitną w kwietniu i maju, ale mogą powtarzać kwitnienie jesienią.

Pigwowiec, a szczególnie jego owoce często występują pod nazwą „pigwa”. Jednak pigwowiec i pigwa – pomimo podobnej nazwy, oznaczają dwie różne rośliny. Są one wprawdzie spokrewnione, ale różnią się wyglądem, wielkością i kolorem kwiatów. Natomiast obydwa gatunki wydają aromatyczne owoce, idealne na przetwory.

Owoce pigwy są jednak większe, gładsze i słodsze od pigwowca. Wyglądem przypominają gruszki. Pigwowiec natomiast wydaje jadalne owoce przypominające małe, zniekształcone jabłka, czasem pokryte plamkami. Zbiera się je późną jesienią, nawet po pierwszych przymrozkach. Ich średnica waha się w granicach od 2 do 5 cm. Są bardzo twarde, a w środku kryją mnóstwo drobnych pestek i choć na pierwszy rzut oka nie wyglądają zbyt okazale, w przetworach smakują wyśmienicie.

fot. Anna Jakimiuk

Są bardzo aromatyczne, bogate w cenne kwasy organiczne, flawonoidy, pektyny, fenole, witaminy (witamina C) i antocyjany. Nie spożywa się ich na surowo ale używa na przetwory - konfitury i dżemy. Duża zawartość pektyn w tych owocach sprawia, że można z nich robić doskonałe galaretki, powidła, marmolady, dżem i kompoty. Można też sporządzić z nich syrop: drobno pokrojone, surowe owoce zasypać cukrem i poczekać aż puszczą sok. Zapasteryzować lub trzymać w lodówce. Syrop taki doskonale zastępuje cytrynę w herbacie. Z pigwowca warto też sporządzić aromatyczną nalewkę na spirytusie.

Owoce pigwowca z powodzeniem można dodawać do mięsa, dziczyzny, kiszonej kapusty i oczywiście ciasta.

Ich dodatkowym atutem jest to że posiadają właściwości lecznicze. Z racji tego że zawierają dużo witaminy C oraz witamin z grupy B, przetwory z owoców pigwowca wzmacniają układ odpornościowy, szczególnie w okresie jesienno-zimowych przeziębień. Ponadto w tych owocach znajdują się związki mineralne (wapń, potas, żelazo, miedź, magnez, fosfor), które wzmacniają naturalną ochronę organizmu. Współczesna fitoterapia zaleca spożywanie soku z pigwowca z miodem przy jesiennym przesileniu, suchym kaszlu, przeziębieniu i grypie.

Pigwowiec korzystnie wpływa także na układ pokarmowy: oczyszcza, wzmaga apetyt, hamuje wymioty, wspomaga leczenie biegunki, niestrawności, zgagi, nieżytu żołądka i jelit oraz stanów zapalnych. Owoce pigwowca zawierają wiele antyoksydantów, które niszczą wolne rodniki, a tym samym zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworu. Korzystnie wpływają na pracę wątroby, dlatego polecane są osobom zażywającym leki. Wykazują również działanie uspokajające, obniżają poziom glukozy oraz złego cholesterolu we krwi.

Właściwości lecznicze posiadają nie tylko owoce, ale również nasiona, z których można sporządzać napar. Należy je zalać wrzątkiem i pozostawić na kilka godzin. Tak przygotowany napar można z powodzeniem stosować przy nieżycie przewodu pokarmowego i gardła, przy chrypce, a także do nasączania okładów przeznaczonych do stosowania na suche rany. Ponadto bywa używany do pielęgnacji skóry podrażnionej i suchej.

Podsumowując, pigwowiec jest często ozdobą naszych przydomowych ogrodów przede wszystkim ze względu na swoje piękne ceglastoczerwone kwiaty. Jednak jak się okazuje nasza uwaga powinna się skupić przede wszystkim na jego owocach, które są nie tylko doskonałym dodatkiem w kuchni, ale przede wszystkim skarbnicą witamin, minerałów i innych składników wykazujących właściwości lecznicze.