Zdrowie z natury
Wiele osób pyta nas leśników czy nie wiemy gdzie mogą znaleźć czyra brzozy? Cóż to takiego? Jest to grzyb pasożytujący na brzozie. Inne jego nazwy to włóknouszek ukośny, błyskoporkiem ukośnym (nazwy naukowe) oraz popularne: czaga i czarna huba brzozowa.
Jest to owocnik grzyba pasożytującego w szczególności na brzozie, mocno spękany o kolorze czarno-brunatnym. Na wschodzie Europy od co najmniej XVI wieku jest wykorzystywany przez medycynę ludową do leczenia chorób przewodu pokarmowego, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy. Wykorzystywany jest przy chorobach wirusowych, w celu poprawienia procesów przemiany materii, wzrostu odporności organizmu na infekcje, a przede wszystkim w leczeniu wczesnych stadiów choroby nowotworowej.
W byłym ZSRR wyprodukowano wodny wyciąg z grzyba i zezwolono na wprowadzenie gotowego preparatu o nazwie Befungin, Bin-czaga, o działaniu zmniejszającym ryzyko przerzutów nowotworu. Z historycznych danych, tym grzybem został wyleczony Wielki Książę Rusi Kijowskiej – Włodzimierz Monomach, który miał raka wargi.
W Polsce w latach 30 XX wieku odnotowano informację o leczniczym działaniu włóknouszka na wileńszczyźnie i w Puszczy Białowieskiej. Badania nad tym grzybem prowadził w Puszczy Jan Jerzy Karpiński, m.in. próbował wszczepiać go w zdrowe brzozy brodawkowate na terenie Nadleśnictwa Rezerwat (obecnie obszar Białowieskiego Parku Narodowego – informacja ustna od dr inż. Stanisława Borowskiego, asystenta Profesora Jana J. Karpińskiego)
Grzyb ten podlega w Polsce ochronie częściowej rozporządzenie MŚ z dnia 9 lipca 2004 roku, na Czerwonej Liście na status: R – rzadki. Pozyskiwanie tego grzyba wymaga zezwolenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
Tekst i zdjęcie:
Tomasz Olejnicki