Zwinna zwinka

Wiosenne spacery to doskonała okazja do obserwowania budzącej się do życia przyrody. W powietrzu czujemy subtelną grę roślinnych aromatów. Do naszych uszu dochodzą godowe śpiewy zwierząt. W zbiornikach wodnych oraz w ich otoczeniu możemy obserwować gody żab i ropuch, natomiast na nasłonecznionych, suchych terenach często możemy spotkać wygrzewające się w słońcu jaszczurki. Annie Bacewicz z leśnictwa Lipki (Nadleśnictwo Szczebra) udało się uchwycić w obiektywie korzystającą ze słońca jaszczurkę zwinkę.

Zwinka to pospolicie występująca w Polsce, pięknie ubarwiona jaszczurka. Samce z reguły mają jasno- lub ciemnobrunatne ubarwienie z odcieniem żółto-zielonym, samice natomiast brudnoszare. Jest bardzo ciepłolubna, dlatego też najczęściej można ją spotkać w nasłonecznionych miejscach, np. na polanach leśnych, łąkach, rumowiskach czy drogach. Równie często można je napotkać na nasypach kolejowych czy kamienistych zboczach. Zwinkom, jako zwierzętom zmiennocieplnym, odpowiednie nagrzanie potrzebne jest do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Kąpieli słonecznych zażywa najczęściej w pobliżu swojej nory, w której w razie niebezpieczeństwa bardzo szybko się chowa. Jest to niezwykle zwinny i szybki gad. Jak większość jaszczurek schwytana odrzuca ogon i ucieka. Posiada jednak zdolność do regeneracji utraconego ogona.

W skład codziennej diety tej jaszczurki wchodzą pająki, gąsienice, owady oraz ślimaki. Czasem zwinka staje się kanibalem i pożera własne młode bądź innych jaszczurek.

Najbardziej aktywne są w ciągu dnia. Wygrzewają się rano, by po południu polować w niskiej trawie. Wieczorem wracają do swoich kryjówek, gdzie spędzają noc. Gady te mają swoje małe terytoria, których bronią i na których spędzają czasem całe życie. Jaszczurki te zaczynają hibernować w październiku, a wybudzają się w marcu lub później w zależności od warunków atmosferycznych.

Okres godowy trwa od kwietnia do czerwca. W tym okresie samce przybierają jaskrawozielone barwy i toczą walki w obecności samic, o prawo do kopulacji. Samiec usiłuje zapłodnić tak wiele samic jak to tylko jest możliwe. Po kilku tygodniach samica wykopawszy norkę, składa w niej od 5 do 15 maksymalnie 18 jaj.

W Polsce jaszczurka zwinka objęta jest ochroną częściową.

Chociaż zwinka jest najpospolitszym gadem w Polsce, to jej liczebność na niektórych obszarach znacznie się zmniejszyła z uwagi na uprzemysłowienie i zanikanie naturalnych siedlisk. Jaszczurki te mają również wielu wrogów naturalnych takich jak węże, ptaki drapieżne, łasice, borsuki i inne średniej wielkości ssaki.