Czosnek należy do rodziny amarylkowate, a czosnaczek – kapustowate.
Podobnie brzmiące nazwy polskie i łacińskie pochodzą od allium – czosnek i dotyczą charakterystycznego zapachu tych roślin. Obie mają wyraźny, pikantny smak, podobny do znanego czosnku pospolitego uprawianego w ogródkach.

Czosnaczek pospolity to roślina dwuletnia, którą możemy spotkać możemy dość pospolicie w jasnych lasach, zaroślach i ogrodach już w marcu. Kwitnie od kwietnia do lipca.

Jadalne są wszystkie części czosnaczka, a jego korzenie mają delikatnie chrzanowy posmak. Najlepszy czas na zbieranie młodych liści do celów spożywczych to zanim czosnaczek zakwitnie, potem mają gorzkawy posmak. Najlepiej smakują na świeżo – w sałatkach, twarożku, maśle. Czosnaczek może być też dodatkiem do potraw z mięs, placków ziemniaczanych, a nawet chleba.
Angielska nazwa czosnaczku to Garlic mustard - czyli w wolnym tłumaczeniu – musztarda czosnkowa. Nazwę tę nosi czosnaczek nie bez powodu – z jego nasion można zrobić musztardę właśnie.

Podobne właściwości i zastosowanie ma czosnek niedźwiedzi, który jest rośliną chronioną. Jadalne liście czosnku niedźwiedziego są podobne do silnie trującej konwalii majowej, a to dodatkowy powód, aby zaniechać zbioru ze stanu naturalnego. Z powodzeniem można jednak czosnek niedźwiedzi hodować z nasion lub cebulek w ogródkach przydomowych. Cebule, sadzonki i nasiona tej cennej rośliny kupimy w dobrze zaopatrzonych sklepach ogrodniczych.

Podobno wzmacniające właściwości czosnku niedźwiedziego doceniają właśnie niedźwiedzie, które wedle starogermańskiej legendy tuż po przebudzeniu po zimowym śnie szukają i żywią się tą właśnie rośliną.

Liście, podobnie jak w przypadku czosnaczka, zbieramy przed kwitnieniem.

Wyciągi z ziela działają wykrztuśnie, moczopędnie, żółciopędnie, napotnie, odkażająco, przeciwmiażdżycowo, odtruwająco, obniżają ciśnienie krwi, regulują też przemianę materii i ogólnie wzmacniają organizm.

Świeże listki czosnku to doskonały dodatek do kanapek, sałatek i twarożków. Wybornie smakuje też pesto do makaronu, a ugnieciony czosnek z masłem to smakowity dodatek do grzanek. Na rynku dostępne są też wędliny z dodatkiem czosnku niedźwiedziego. Wielkim walorem czosnku niedźwiedziego w porównaniu z czosnkiem pospolitym jest to, że nie pozostawia tak intensywnego zapachu.

Czosnek niedźwiedzi można też zachować na zimę – kisząc go, miksując z oliwą, albo klasycznie – zamrozić lub ususzyć.