W naturze można spotkać je w lasach, wśród zarośli, a nawet na górskich zboczach poniżej 2000 m n.p.m. W stanie dzikim występują na terenie Azji oraz w praktycznie całej Europie. W Polsce można je spotkać na całym obszarze.

Nasz kraj, z rocznym plonem sięgającym 130 tys. ton jest największym producentem malin na świecie. Szacuje się, że co piąty owoc tego gatunku pochodzi z Polski.
Maliny można bardzo często spotkać w naszych ogrodach. Owocują w drugim roku i jesienią usychają, ale roślina wydaje nowe pędy. Maliny uprawne mają wiele odmian różniących się wielkością owoców, barwą i smakiem. Jednak najbardziej aromatyczne są maliny dziko rosnące. Te właśnie owoce zawierają najwięcej cennych dla zdrowia substancji.

A co takiego cennego kryją w sobie maliny?

Maliny zawierają ponad 100 różnych olejków eterycznych, co tłumaczy ich charakterystyczny i intensywny smak oraz zapach. W pięknych soczystych, czerwonych owocach malin znajdują się kwasy organiczne, takie jak: cytrynowy, jabłkowy czy salicylowy. Są również pektyny, antocyjany, cukry, związki śluzowe, lotne związki zapachowe. Jest również bogactwo witamin (m.in. C, E, B1, B2, B6) oraz wiele substancji mineralnych - przede wszystkim potas, magnez, wapń i żelazo. Zielone liście malin zawierają natomiast garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, związki żywicowe oraz sole mineralne (m.in. żelaza, miedzi, wapnia).

Przetwory z liści i owoców malin od wielu stuleci odgrywają dużą rolę w medycynie ludowej. Są stosowane w celu zwalczania gorączki w przebiegu wirusowych i bakteryjnych chorób, przebiegających z podwyższoną temperaturą, np. grypy czy przeziębieniu, także u najmłodszych. Zapewne wielu z nas pamięta jak w dzieciństwie nasze mamy i babcie leczyły nas przetworami z malin. Cóż to był za smak. Na takie metody leczenia chyba żadne dziecko nie wnosi sprzeciwu.

Ponadto wielkim atutem malin jest bardzo duża zawartość witaminy C, która chroni przed zachorowaniem, a jeśli już dopadnie nas choroba, to znacznie skraca czas jej trwania.

Napary z owoców lub liści malin są znakomitym środkiem przeciwgorączkowym, ponieważ pobudzają czynność gruczołów potowych, a pot – parując ze skóry – powoduje obniżenie temperatury. Spożycie naparu z suszonych owoców lub syropu ze świeżych owoców wywołuje obfite wydzielanie potu po 30-60 min.

Maliny nie zawiodą także wszystkich tych, którzy walczą z nadmiarem kilogramów, bowiem służą również za znakomite źródło błonnika rozpuszczalnego w wodzie. Choć są owocem dość słodkim, to dostarczają bardzo niewielu kalorii. Wspomniany wcześniej atut w postaci dużej dawki błonnika, pęczniejąc w żołądku, powoduje odczucie pełności. Dlatego też wszyscy stosujący diety odchudzające powinni wprowadzić maliny na stałe do swojego menu (w sezonie – świeże owoce, poza sezonem – mrożone).

Dodatkowo liście malin działają ściągająco, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Zawarte w nich garbniki hamują rozwój bakterii jelitowych i skutecznie zmniejszają biegunkę. Przetwory z liści malin pomogą także w słabo nasilonych wzdęciach. Napar z malin i ich liści można także wykorzystywać do płukania gardła, krtani, a także wszystkich nadżerek w obrębie jamy ustnej.

fot. Anna Jakimiuk

Owoce malin są bardzo delikatne i łatwo się gniotą, puszczają sok, zlepiają i pleśnieją. Dlatego należy je zbierać ostrożnie, podczas suchej pogody do płaskich łubianek i szybko suszyć lub przetwarzać. Prawidłowo wysuszone maliny powinny zachować naturalną barwę i przyjemny zapach. Maliny myjemy bezpośrednio przed użyciem, nie namaczamy. Przepłukujemy pod lekkim strumieniem wody na sicie i osuszamy delikatnie papierowym ręcznikiem.

Ze względu na swój aromatyczny, słodki smak maliny należą do najbardziej lubianych owoców. Można z nich wyczarować wiele ciekawych i smacznych dań. Poczynając od najprostszych koktajli, przez słodkie tarty, muffiny, serniki a kończąc na daniach mięsnych z sosem malinowym.

Warto w sezonie przeznaczyć trochę czasu i zrobić przetwory z malin: sok lub syrop z malin, dżem lub konfiturę, albo nalewkę. Maliny zamknięte w słoiku odwdzięczą nam się w długie zimowe wieczory oraz na jesienne chandry i katarki. Co ważne, maliny można mrozić, ponieważ proces ten nie niszczy witaminy C, co ma z kolei miejsce podczas gotowania owoców.