Aktualności Aktualności

Bobry mówią: Dzień bobry!

Międzynarodowy Dzień Bobrów po raz pierwszy obchodzony był w 2009 roku z inicjatywy amerykańskiej organizacji Beavers: Wetlands & Wildlife (BWW).

Celem święta jest zwrócenie uwagi na rolę w przyrodzie i ochronę tych wielkich gryzoni, zarówno bobra europejskiego, jak i kanadyjskiego. Na święto bobrów wybrano 7 kwietnia – dzień urodzin Dorothy Richards (1894 -1985), amerykańskiej badaczki tych niesamowitych zwierząt.

W ten dzień warto poznać te zwierzęta nieco bliżej. Oto kilka ciekawostek:

1. Bóbr europejski jest największym gryzoniem Euroazji. Masa ciała bobra waha się w granicach 20-30 kg, długość ciała między 90 a 110 cm. Ogon osiąga 20-25 cm długości,  11-17 cm szerokości. Charakterystyczny kształt ciała bobra, tj. masywny, krępy tułów przechodzący prawie bez zaznaczenia szyi w okrągłą głowę, ułatwia pływanie i nurkowanie. Przednie kończyny są bardzo zręczne i chwytne, tylne są mocne i masywne o palcach spiętych błoną pławną. Ciało bobra pokryte jest błyszczącym, miękkim i gęstym futrem.

2. Bóbr jest doskonale przystosowany do zimnowodnego trybu życia. Bobry mogą przebywać pod wodą do 15 minut (dla porównania wydra 2-3 minuty).

3. Charakterystyczny duży, spłaszczony ogon, pokryty zrogowaciałą łuską pełni rolę steru i napędu w wodzie, podpory na lądzie, jest również magazynem tłuszczu oraz głównym organem termoregulacji. Przy marszu bobra na lądzie i transportowaniu ciężarów ogon stanowi doskonałą przeciwwagę, a charakterystyczne uderzenie ogonem o wodę jest sygnałem ostrzegawczym.

4. Drugim niezwykle charakterystycznym elementem wyglądu bobra są dwie pary dużych siekaczy pokrytych pomarańczową emalią. Przerwa między siekaczami a zębami przedtrzonowymi jest wyjątkowo duża, osiąga 70% całkowitej długości szczęki. Pozwala to na zamykanie jamy gębowej wargami podczas pracy pod wodą, kiedy siekacze pozostają ciągle na zewnątrz.

5. W ciągu dnia przebywają zazwyczaj w norach lub domkach, gdzie większość czasu spędzają na śnie i wypoczynku, w przerwach oddając się powtórnemu zjadaniu odchodów (umożliwia im to odzyskiwanie witamin i innych związków), szlifowaniu zębów i pielęgnacji futra. O zmroku opuszczają dzienne pomieszczenia i zaczynają aktywne nocne życie. Żerują, naprawiają tamy i domki, gromadzą karmę, pływają, kopią kanały, oznaczają zapachowo terytorium i poświęcają sporo czasu pielęgnacji futra. Ich aktywność trwa aż do brzasku, kiedy to powracają do swych dziennych kryjówek. Nocny tryb życia spowodował, że najlepiej rozwinięte zmysły bobra to węch, słuch i dotyk.

6. Bóbr posiada najwyższy wśród gryzoni stosunek masy mózgu do masy ciała. Potrafi rozwiązywać problemy nie tylko instynktownie, ale również w sposób logiczny, a jego inteligencja jest porównywana do inteligencji szczura.

7. Część zachowań bobrów (zwłaszcza budowlanych) jest instynktowna, np. bobry wychowane na fermie potrafią budować tamy i żeremia. Sporo zachowań i umiejętności młode bobry nabywają poprzez obserwację, zabawy i naśladownictwo rodziców oraz starszego rodzeństwa.

Bobry nie mówią:
– Dzień dobry!
Bobry mówią:
– Dzień bobry!
A gdy wieczorem
Nad wodą staną,
Zamiast:
– Dobranoc!
Mówią: – Bobranoc!

Wanda Chotomska

8. Podłożem działalności inżynieryjnej bobrów jest potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa. Bobry „wiedzą" – czy to dzięki instynktowi, czy to dzięki doświadczeniu – że wybudowanie tamy w konkretnym miejscu zapewni stały i podwyższony poziom wody. Pozwoli to z kolei na ukrycie podwodnych wejść do schronień – domków (żeremi) i nor, umożliwi zatopienie magazynów pokarmu na zimę, skróci drogę ucieczki w przypadku żerowania bobrów na lądzie i ułatwi spławianie drewna.

9. Zwiedzając stanowiska bobrowe często możemy być zaskoczeni trafnością wyboru miejsca ustawienia tamy. Pozwala ona na osiągnięcie maksymalnego efektu w postaci spiętrzenia wody przy jednoczesnym minimalnym wysiłku i ilości potrzebnego materiału. Często obserwowane jest tworzenie stopni z gałęzi i mułu, które umożliwiają dostanie się do wyżej położonych obiektów lub pokonywanie przeszkód.

10. Zdolność bobrów do ścinania drzew jest jedną z ich najbardziej charakterystycznych cech. Powalanie drzew ma na celu dostanie się do cienkich gałęzi o najcieńszej korze i mających największą wartość energetyczną, oraz zdobycia materiału do budowy tam i domków. Zazwyczaj drzewo o grubości kilkunastu centymetrów jest ścinane w ciągu jednej nocy, do grubszych bobry powracają przez kilka nocy. Najczęściej bobry ścinają grubsze drzewa w pobliżu brzegu, a cieńsze – w dalszej odległości. Powodem jest oszczędzanie sił przy transporcie drewna.

11. Bóbr jest gatunkiem chronionym nie tylko w Polsce, gdzie podlega ochronie częściowej, przewidującej możliwość redukcji liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników. Znajduje się on również na liście gatunków podlegających specjalnej ochronie w Unii Europejskiej.

Na podstawie: A.Czech, Bóbr- budowniczy i inżynier, Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków 2010.